نوشته: کیت ماهر و کوین لیپتاک
خبرگزاری راسک: در گزارشی که سیانان نشر کرده آمده است که، آخرین باری که ولادیمیر زلنسکی، رییسجمهور اوکراین، در ماه فبروری وارد دفتر بیضی کاخ سفید شد، فضای دیدار بهطور غیرمنتظرهای به تنش کشیده شد. او نهتنها با سرزنش میزبان امریکایی مواجه گردید، بلکه از ضیافت ناهار رسمی محروم شد و بهگونه ناگهانی از او خواسته شد بال غربی را ترک کند. ترمپ پس از آن دیدار پرتنش با صراحت گفت: «او زمانی میتواند بازگردد که برای صلح آماده باشد.» شش ماه بعد، زلنسکی بار دیگر دوشنبه همین هفته به واشنگتن بازمیگردد؛ اینبار برای شنیدن جزئیات گفتوگوهای دونالد ترمپ با ولادیمیر پوتین در اجلاس آلاسکا و دریافتن اینکه رییسجمهور امریکا چه نوع صلحی را برای اوکراین در نظر گرفته است.
در نشست فبروری، ترمپ به همتای اوکراینیاش گفته بود: «کارتها در دست تو نیست.» اکنون پس از دیدار مستقیم او با پوتین، هنوز روشن نیست که ورقها چگونه از نو تقسیم شدهاند. نشانههای اولیه برای اوکراینیها و متحدان اروپایی چندان امیدوارکننده نبود. ترمپ پس از گفتوگوی سهساعته در انکوریج اعلام کرد که دیگر به آتشبس فوری خوشبین نیست و بهجای آن بر «توافق صلح کامل» تمرکز دارد، بدون آنکه توقف حملات روسیه را پیششرط بداند. این موضع آشکارا در تضاد با دیدگاه رهبران اروپایی و زلنسکی است که تأکید دارند مذاکره در حالیکه اوکراین زیر بمباران مداوم قرار دارد، غیرممکن است. علاوه بر این، ترمپ ظاهراً با طرح پوتین مبنی بر واگذاری بخشهای بزرگی از اراضی اوکراین، بهویژه منطقه دونباس شرقی، همراهی نشان داده است. او در بازگشت به واشنگتن در گفتوگو با مقامهای اروپایی گفته بود که جنگ میتواند بهسرعت پایان یابد اگر زلنسکی حاضر به تسلیم این مناطق شود.
با وجود چنین مواضعی، گشودگی ترمپ به ارائه تضمینهای امنیتی امریکا برای اوکراین پس از جنگ، اندک امیدی در میان برخی از مقامهای اروپایی ایجاد کرده است، هرچند جزئیات این تضمینها هنوز در هالهای از ابهام قرار دارد. در همین چارچوب، نشست روز دوشنبه در کاخ سفید اهمیتی دوچندان یافته است. جایی که ترمپ تلاش دارد برای جنگی که زمانی وعده پایان آن را در نخستین روز ریاستجمهوریاش داده بود، راهحلی ارائه دهد. از زمان مشاجره ماه فبروری، هر دو رهبر گامهای محسوسی برای ترمیم روابط برداشتهاند. زلنسکی تحت فشار مشورتهای رهبران اروپایی، از جمله امانوئل مکرون و کیر استارمر، تصمیم گرفته با رویکردی آرامتر و همراه با قدردانی آشکارتر از حمایت امریکا، با ترمپ برخورد کند. او در پیامی در شبکه ایکس نوشت:
«روز دوشنبه در واشنگتن دیسی با رییسجمهور ترمپ دیدار خواهم داشت تا درباره تمام جزئیات پایان جنگ گفتوگو کنیم. از این دعوت سپاسگزارم.»
رهبران برجسته اروپایی همچون فریدریش مرز، کیر استارمر، امانوئل مکرون، جورجیا ملونی، الکساندر استوب و اورسولا فوندرلاین نیز قرار است در این نشست شرکت کنند. همچنین احتمال دارد مارک روته، دبیرکل ناتو، به جمع آنان بپیوندد. دعوت دوباره زلنسکی به دفتر بیضی درست چند روز پس از دیدار پرزرقوبرق ترمپ با پوتین در آلاسکا، بار معنایی ویژهای دارد. در حالیکه پوتین در انکوریج با استقبال رسمی روبهرو شد، اما برخلاف انتظار، در کنار ترمپ وارد دفتر بیضی نشد؛ اتاقی که او از سال ۲۰۰۵ بدینسو پای به آن نگذاشته بود. ترمپ هنگام فرود پوتین، با دستزدن به استقبال او رفت و سپس رهبر روسیه را در لیموزین زرهی همراهی کرد؛ صحنهای غیرمعمول برای هر رهبر خارجی، چه رسد به یک رقیب دیرینه. او مذاکرات را «گرم» توصیف کرد و تصاویر آن روز بازگشت پوتین به دیپلماسی پس از سالها انزوا را به نمایش گذاشت. همزمان اما، نمایش قدرت نظامی امریکا نیز جریان داشت؛ پرواز نمایشی یک بمبافکن B-2 و چهار فروند جنگنده F-22 در کنار «ایرفورس وان» یادآور این بود که روابط با روسیه همچنان آمیخته با تهدید و رقابت است.
اکنون زلنسکی برای نخستین بار پس از آن تنش بزرگ دوباره قدم به دفتر بیضی خواهد گذاشت. دیداری که در فبروری با اتهام «قمار با جنگ جهانی سوم» از سوی ترمپ و انتقاد معاون او، جیدی ونس، مبنی بر ناسپاسی زلنسکی همراه شده بود. ونس نیز گفته میشود در نشست روز دوشنبه حضور خواهد داشت. با این حال، طی ماههای اخیر ترمپ و زلنسکی دوبار در واتیکان و اجلاس ناتو در هالند رودررو ملاقات کردند و روابطشان به شکل محسوسی بهبود یافت. ترمپ پس از نشست ناتو گفت: «ما روزهای دشواری داشتیم، اما او نمیتوانست مهربانتر از این باشد. برداشت من این است که او خواهان پایان جنگ است.» زلنسکی نیز پس از گفتوگوی واتیکان آن را بهترین دیدار خود با ترمپ خواند.
هرچند ترمپ پس از آن تهدید به تحریمهای تازه علیه روسیه کرد، اما در عمل از اجرای آن خودداری نمود؛ موضوعی که نگرانی بسیاری از مقامهای غربی را برانگیخته است، زیرا معتقدند پوتین همچنان در تلاش است با وقتکشی به اهداف جنگیاش دست یابد.
اکنون، پس از ملاقات رودررو با پوتین در آلاسکا، پرسش اصلی این است که آیا ترمپ میتواند صلحی پایدار برای اوکراین رقم بزند یا اینکه جنگ همچنان به درازا خواهد کشید.